مقدمه
با کنترل بیماری های عفونی و توسعه امکانات درمانی کارآمد در برابر آنها ، و همچنین افزایش طول عمر در بسیاری از کشورها ، الگوی مرگ و میر در طول قرن اخیر به طور چشمگیری در کشورهای در حال توسعه و کم درآمد تغییر کرده است.به همین دلیل بیماری های مزمن و به خصوص سرطان به عنوان چالش برانگیزترین مشکل بهداشتی جدی در سیستم بهداشت عمومی در سراسر جهان بوده و باعث تحمیل بار بزرگ اقتصادی و روانی و همچنین از دست دادن حیات و باروری می شود. مطابق با آخرین گزارش مرکز کنترل و پیشگیری بیماری ها
(CDC) سرطان در حال حاضر دومین علت مرگ و میر در آمریکا می باشد. بر اساس گزارش سازمان بهداشت جهاني، در سال 1387، تعداد 13 ميليون نفر در دنيا به سرطان مبتلا شدند.همچنين تخمين زده شده که در 20 سال آينده تعداد مواد سرطاني در سال 69 درصد افزايش خواهديافت و به بيش از 20 ميليون نفر در سال خواهد رسید.مطابق با آخرین گزارش انجمن سرطان امریکا
(ACS) پنج کشنده ترین سرطان در سال 2016 به ترتیب عبارت اند از کبد ، سینه ، پانکراس ، سرطان کولورکتال ، ریه.
بر اساس آمارهای اخیر ارائه شده توسط وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی ایران، سرطان سومین علت شایع مرگ و میر بعد از بیماری های قلبی عروقی و تصادفات است. اگرچه سرطان سومین علت مرگ و میر در ایران است، مرگ و میر ناشی از آن در حال افزایش در طول دهه های اخیر بوده و لذا برنامه های کنترل ، ارزیابی و پیشگیری های موثر مبتنی بر جمعیت، باعث کاهش مرگ و میر مرتبط با سرطان خواهند بود.
اولین گام برای کنترل بار سرطان جمع آوری اطلاعات جامع و مبتنی بر جمعیت در مورد اطلاعات اپیدمیولوژیک ، بروز ، نوع و محل سرطان بوده و این اطلاعات به بهترین وجه در چارچوب برنامه های ثبت سرطان جمعیتی انجام می گیرند.این اطلاعات برای نظارت بر روند سرطان در طول زمان ، تعیین الگوهای سرطان در جوامع مختلف ، راهنمای برنامه ریزی و ارزیابی برنامه کنترل سرطان ، کمک به تعیین اولویت های های تخصیص منابع سلامت ، و پیشبرد بالینی ، اپیدمیولوژیک ، و پژوهش در خدمات بهداشتی در اختیار متخصصان بهداشت عمومی قرار خواهد گرفت. برنامه ملي کنترل سرطان ایران شامل اجزاء مختلف پیشگیری، تشخیص زودرس، تشخيص و درمان انواع سرطان ها و ارائه مراقبت هاي تسکيني به تمام بيماران مبتلا به مي باشد. ثبت سرطان به عنوان اساسی ترین بخش برنامه کنترل سرطان مي باشد و اطلاعات آن علاوه بر تعيين الويت ها و ارزيابي وضعيت اثربخشي برنامه هاي کنترل سرطان، در انجام تحقيقات اپيدميولوژيک و باليني سرطان کاربردهاي فراواني دارد
.
با توجه به اهمیت ثبت سرطان جمعیتی در برنامه کنترل سرطان، این برنامه یک برنامه 5 ساله می باشد که در فاز اول آن 11 استان شامل آذربایجان شرقی، اردبیل، تهران، خوزستان، کرمانشاه، اصفهان، فارس، کرمان، گلستان، هرمزگان و مرکزی انتخاب گردیده اند.
مشخصات برنامه ثبت سرطان جمعیتی استان آذربایجان شرقی
الف: ثبت سرطان و فرایندها
هدف كلي این برنامه جمع آوري منظم و مستمر، با كيفيت و مبتنی بر جمعیت داده هاي بيماران سرطاني در استان آذربايجان شرقي می باشد.
اهداف اختصاصي
1.تعيين ميزان بروز و استاندارد شده سرطان ها در كل استان آذربايجان شرقي در سال 1394
2.تعيين روند زماني بروز سرطان ها در استان
3.تعيين ميزان بقاء سرطان هاي شايع در استان
4. تعيين عوامل خطر شناخته شده براي سرطان هاي شايع در استان
5. استفاده از داده هاي ثبت سرطان براي پروژه هاي تحقيقاتي مصوب دانشگاه مركز تحقيقات (با تاييد كميته اخلاق)
اهداف كاربردي
1.ايجاد زيرساخت هاي لازم جهت راه اندازي و استقرار نظام ثبت سرطان جمعيتي استان آذربايجان شرقي
2.ارتقاء ارائه خدمات درماني و آموزشي به بيماران و گروه هاي هدف ثبت سرطان در استان
3.شبكه سازي و ارتقاء همكاري هاي بين متخصصين و گروه هاي تحقيقاتي پايه درگير
